تاریخچه گالوانیزه گرم

استفاده از فلز روی از زمانهای باستان متداول بوده است و افسانه اسفندیار روئین تن در شاهنامه و پهلوان روئین تن یونانی به نام آشیل، نشان از شناخت خاصیت جاودانه بودن پوشش روی از دیرباز را می دهد.

اصولاً داستان فلز روی با تاریخ گالوانیزه قرابت و نزدیکی دارد. اشیاء زینتی باستانی که تا 80 درصد فلز روی در آنها بکار رفته، قدمتی تا 2500 سال قبل از میلاد مسیح دارند. در قدیم سفیدکاری ظروف مسی توسط پوششی از فلز روی متداول بوده و پیشه یعقوب لیث صفاری همین به اصطلاح سفیدگری بوده است.

قدمت آلیاژ برنج که ترکیبی از فلزات روی و مس می باشد به 10 قرن قبل از میلاد مسیح می رسد و قطعاتی برنجی در ناحیه باستانی خاورمیانه

( Judean Brass ) در این دوره یافت شده اند که حاوی 23 درصد فلز روی هستند.

متن طبی مشهور هندی ( Charaka Samhita ) که حدود 500 سال قبل از میلاد مسیح نوشته شده، از فلزی نام برده که وقتی می سوزد تولید پوشا پانجان می کند ( ushapanjanP) که پشم فلاسفه هم نامیده می شود و احتمالاً همان اکسید روی است. در این متن طرز استفاده از آن بعنوان ضمادی برای چشم و زخمهای باز بطور مفصل آورده شده است. امروزه نیز از اکسید روی برای کرمهای پوستی  و پمادهای ضدعفونی کننده استفاده می شود.

فناوری استخراج فلز روی در قرن هفدهم از هندوستان به چین برده شد و در سال 1743 اولین تولید فلز روی در اروپا در بریستول ( Bristol ) به انجام رسید.

در سال 1742، شیمیدانی به نام ملوئین ( Melouin) مقاله ای به آکادمی سلطنتی فرانسه ارائه کرد که طی آن شرح داده بود که چگونه می توان پوششی از جنس فلز روی را توسط فروبری در مذاب روی بر سطح فولاد ایجاد نمود.

این کشف بلافاصله در محافل علمی پیچید و اولین کاربرد آن استفاده از مذاب روی جهت ایجاد پوشش محافظ بر لوازم خانگی بود. اینگونه لوازم، در نیمه دوم قرن هجدهم در بخش هایی از کشور فرانسه کاملاً متداول بودند.

در سال 1780 میلادی، یک ایتالیائی بنام لوئیجی گالوانی (Luigi Galvani) پدیده ای الکتریکی را کشف کرد که عبارت بود از تحریک عضلات پای قورباغه در اثر اتصال به دو فلز غیر مشابه مثل آهن و مس. البته گالوانی به اشتباه نتیجه گرفت که منشأ این الکتریسیته در پای قورباغه قرار دارد.

تجربه آزمایشهای انجام گرفته بر فلزات غیر همسان بعدها توسط آلکساندر ولتا (Alexander Volta) ادامه یافت که اعتقاد داشت جریان برق حاصل از خود فلزات می باشد. درسال 1800 ولتا توانست این امر را توسط قرار دادن یک سری صفحات روی و نقره بطور یک در میان که در بین صفحات مجاور یک پارچه قرار داشت که در محلول آب و نمک فرو برده شده بود اثبات کند. این وسیله که بنام پیل ولتا شناخته می شود اولین باتری ساخته شده توسط بشر می باشد.

 در سال 1842 سر هامفری دیوی (Sir Humphrey Davy) نشان داد هنگامی که دو فلز غیر همسان اتصال کامل به هم داشته و داخل آب فرو روند، سرعت خوردگی در یکی از آن دو فلز بیشتر شده و در دیگری کاهش می یابد.

وی از این پدیده استفاده کرد و پیشنهاد داد که مس بکار رفته در زیر تخته های بدنه کشتی را می توان توسط اتصال دادن به صفحات آهنی یا صفحات روی در برابر خوردگی محافظت کرد. بعدها حتی زمانی که بدنه کشتی ها به جای چوب از آهن و فولاد ساخته شدند، استفاده از آندهای روی به این منظور همچنان ادامه یافت.

در سال 1829، هنری پالمر (Henry Palmer) از شرکت اسکله سازی لندن امتیاز ساخت ورقهای فلزی کرکره شده را دریافت نمود. کشف نامبرده تأثیر بسزایی در صنعت طراحی و گالوانیزه داشت.

در سال 1836 شخصی بنام سورل (Sorel) در فرانسه اولین سری امتیازهای متعدد برای فرآیندی را گرفت که طی آن پوششی توسط فروبری فولاد در روی مذاب پس از تمیزسازی سطح فولاد ایجاد می شد. این شخص فرآیند مذکور را با نام گالوانیزه عرضه کرد. جالب است بدانید که سورل از ماهیت الکترو شیمیائی پدیده خوردگی آگاه بود و نقش فداشوندگی پوشش روی بر سطح آهن را می دانست. در ابتدا، کلمه گالوانیزه به فرایند پوشش دادن اطلاق نمی شد بلکه به خواص بنیادی که توسط این پوشش ایجاد می شد بر می گشت. علاوه بر امتیاز سال 1836 سورل، یک امتیاز (Patent) دیگر در بریتانیا در سال 1837 برای فرایندی مشابه، به ویلیام کرافورد (William Crawford) اعطا گردید.

 

---

 

 این همان خاصیتی است که اساس حفاظت کاتدی(آند فدا شونده) بر آن استوار می باشد که طبق آن فلزات از نظر شدت جریان ایجاد شده و جهت جریان نسبت به هم اختلاف پتانسیلی را ایجاد می کنند و در نتیجه فلزات فعال تر می توانند با این روش از فلزات نجیب تر در برابر خوردگی محافظت نمایند.